
Endonezya tarihinin en karanlık dönemlerinden biri, kuşkusuz 1965-66 yılları arasını kapsayan Paregregasyon Olayları’dır. Bu olaylar, Endonezya Komünist Partisi (PKI) üyelerine karşı vahşi bir baskıyı ve yüz binlerce insanın ölümüne yol açtı. Ancak bu olayların ardındaki karmaşık siyasi dinamikleri anlamak için sadece yüzeysel bir bakış yeterli değildir. Bu makalede, Paregregasyon Olayları’nın köklerini inceleyecek, dönemin önde gelen figürlerinden biri olan Kolonel Soeharto’nun rolünü ele alacak ve olayların uluslararası bağlamda nasıl bir etki yarattığını analiz edeceğiz.
Paregregasyon Olayları öncesinde Endonezya, yeni bağımsızlığını kazanmış bir ülkeydi. 1945’ten beri süregelen siyasi istikrarsızlık, çeşitli ideolojileri ve partiyi çatışmaya sürüklemişti. Ancak en güçlü iki güç Sukarno liderliğindeki milliyetçi hareket ve Endonezya Komünist Partisi (PKI) idi. PKI, Sovyetler Birliği’nden aldığı destek sayesinde hızla büyüyordu ve ülkede önemli bir siyasi güç haline geliyordu. Bu durum, özellikle sağ kanat partileri tarafından endişeyle karşılanıyordu.
1 Ekim 1965 sabahı, Jakarta’da altı üst düzey generalin kaçırıldığı haberi yayıldı. Hükümet yetkilileri olayı PKI’nın bir darbe girişimi olarak nitelendirdi ve ülke çapında bir kıyıma yol açan şiddetli baskıya başladı. Genellikle “İslamcı gençlik grupları” adı verilen silahlı milisler, destekçileri arasında yaygın bir korku salarak PKI üyelerini hedef almaya başladı.
Bu olaylarda en az 500.000 kişi hayatını kaybetti ve yüzlerce bin kişi tutuklandı veya sürgüne gönderildi. Paregregasyon Olayları, Endonezya tarihinde derin yaralar açtı ve ülke siyasetine uzun yıllar boyunca etki etti.
Olayların arkasında Soeharto gibi önemli bir figürün rolü tartışmalıdır.
Soeharto’nun Rolü |
---|
Genelkurmay Başkanı olarak, Paregregasyon Olayları sırasında büyük bir güç ve otoriteye sahipti. |
Olaylardan sonra iktidarı ele geçirdi ve 32 yıl boyunca Endonezya’yı yönetti. |
Bazı tarihçiler Soeharto’nun olayları kıştırdığını, diğerleri ise sadece durumu kendi avantajına kullanmak için fırsattan yararlanmış olabileceğini savunuyorlar. |
Soeharto’nun Paregregasyon Olayları’ndaki rolü hala tartışmalı bir konudur. Ancak olayların ardından iktidarı ele geçirmesi ve otoriter bir rejim kurması, bu olayları Endonezya tarihinin en önemli dönüm noktalarından biri haline getirmiştir.
Paregregasyon Olayları’nın uluslararası etkisi de büyüktü. Sovyetler Birliği, PKI’yı destekleyen başlıca güç olarak olaylardan sonra itibar kaybetti. Amerika Birleşik Devletleri ise Soeharto’nun rejimine güçlü bir şekilde destek verdi, bu da “Soğuk Savaş” bağlamında önemliydi.
Paregregasyon Olayları, Endonezya tarihinde derin yaralar açtı ve ülkenin siyasi ve toplumsal yapısını derinden etkiledi. Bu olayların ardındaki karmaşık siyasi dinamikleri anlamak, günümüzde de Endonezya’yı şekillendiren faktörleri kavramak için önemlidir.